Bilimsel araştırmalar genellikle; durum saptayıcı, araştırıcı, tanımlayıcı, betimleyici, ilişki kurucu, açıklayıcı, nicelik ve nitelik belirleyici temeldeki ilkeleri araştırıcı ve benzeri türde, yeni geçerli ve güvenilir bilgiler üreterek, bilginin anlaşılması ve artırılması yanında sorunlara nesnel çözümler üretmeyi amaçlayan biçimlerde tasarlanan çalışmalardır.
Bilimin temel işlevleri, anlama, açıklama ve kontroldür.
Bilimsel bilgi elde etme süreci araştırmadır. Birbirini izleyen, etkileyen ve ilişkisi olan adımlardan meydana gelen bir sistemdir.
Bilim kavramını açıklamaya terimsel kökenini inleyerek başlanabilir.
- Bilim (science) sözcüğü, latince bilmek (scire) kökünden türemiş bir terimdir ve “bilinen şey (scienta)” veya bilgi anlamına gelir.
- Kökende görüldüğü gibi bir bilgiler kümesi olarak tanımlamak mümkündür.
- Modern anlamda bilim, 16. ve 17. yüzyıllarda Batı dünyasında ortaya çıkan önemli sosyal ve siyasal değişiklikler sonucunda, doğayı ve toplumu anlama ve açıklamada geleneğin yerini alan biri düşünde tarzı olarak öne çıkmıştır.
- Bilimsel faaliyet çağlar boyu felsefe ile iç içe olmuştur.
- “Bilim insanı” sözü ilk kez 1830’larda fizikçi ve bilim tarihçi William Whewell tarafından kullanılana kadar bilim insanlarına “doğa filozofları” denmiştir.
Bilimsel araştırma;
- problemi tanımlar,
- çözmeye odaklanır, çözmek için planlama yapar,
- çözüm için en uygun ve optimum yöntemi arar ve karar verir,
- adım adım mantıksal, planlı ve kesin yöntemleri ortaya çıkartır,
- gerekli verileri toplar, onları analiz eder,
- ve buradan hareketle geçerli sonuçları ve bulguları çıkartır.
- Son olarak tüm bu süreci raporlar.
Bilimin araçlarına ve ölçütlerine uygun olarak bilimsel araştırma:
- Güvenilir çözümleri hedefler;
- Verileri sistemli ve planlı toplar;
- Toplanan verilerin analizini yapar;
- Bulguları değerlendirir ve yorumlar;
- Sonuçta da bu araştırmayı mutlaka rapor eder.
Bilimsel araştırmanın karakteristik ayırt edici özellikleri;
- Amacının olması
- Kesin olması
- Test edilebilirliği
- Tekrarlanabilirlik
- Açıklık ve güvenilirlik
- Tarafsızlık
- Genellenebilirlik
- Yeterlilik
Bilimsel Araştırma Türleri
- Temel Araştırmalar
- Olaylar arasındaki ilişkiyi keşfetmek ve teoriyi geliştirmek amacıyla yapılmaktadır.
- Güncel sorulara yanıt vermek gibi bir kaygısı yoktur.
- Üniversitelerde ve ticari amaç gütmeyen araştırma kurumlarında yürütülmektedir.
- Elde edilen bulgular, veriler uygulamalı araştırmalarda kullanılır.
- Uygulamalı Araştırmalar
- Günlük sorulara pratik çözümler bulmak için yapılmaktadır.
- Kamuoyunu aydınlatmak, ekonomik sosyal ve siyasal konularda tahminlerde bulunmak v.b. gibi amaçları vardır.
- Uygulama boyutu olan hemen her sorun, temel bilimsel araştırmalarla aydınlanır.
- Genellikle hipotezlerin sınanması ve mevcut teorilerin daha açık bir nitelik kazanmasına yönelik yapılmaktadır.
- Uygulamalı (teknolojik) araştırmalar, bilimsel prensiplerin ticari problemlerin çözümüne uygulanması amacıyla yapılmaktadır.
Araştırma Niçin Gerekli?
- Araştırma karar almaya yardımcı bir araçtır. Karar işlemini kolaylaştırır.
- Bilimsel teorinin ispatlanması için önemlidir.
Bilimsel Araştırmanın Kalitesi
- Araştırmanın orijinalliğini, araştırmanın önemi yöntemi belirler.
- Araştırmanın orjinalliği;
- yeni bilgi üretme,
- daha önceki çalışmaları eleştirel olarak değerlendirme,
- yeni araştırma tasarım ve yöntemleri kullanma,
- mevcut veriden yeni sonuçlara ulaşma,
- yeni kuramsal yorumlar yapma,
- mevcut çalışmaları genişletme,
- niteliğini artırma,
- konuya yeni tartışmalar getirme,
- mevcut fikirleri yeni bir araştırma alanına uygulama,
- yeni gerçeklere ulaşma gibi özellikleri kapsamaktadır.
Bilimsel Araştırma Süreci
5 temel soru ile başlar:
- Bu araştırmayı neden yapmalıyız?
- Hangi araştırmalar yapılmalı?
- Yapılan bu araştırma harcanacak zaman ve paraya değecek mi?
- Araştırmada hedeflenen amaçlara en etkili yoldan ulaşmak için nasıl bir araştırma uygulamalıyız?
- Bu araştırmanın sonuçlarıyla ne/neler yapacağız?